Đêm không ngủ được dù rất mệt mỏi, sáng dậy vật vờ không có sức sống, uể oải, bần thần, không thể tập trung, đầu đau hay cáu gắt vô cớ… đó là điều thường thấy ở người bị mất ngủ, thiếu ngủ. Vậy mất ngủ là gì? Nguyên nhân gây ra mất ngủ? Phòng ngừa, chữa mất ngủ thế nào để có giấc ngủ ngon nhanh chóng mà lại an toàn dài lâu?
Thế nào là mất ngủ?
Mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ phổ biến có thể bao gồm ngủ không sâu giấc, khó đi vào giấc ngủ, thức dậy quá sớm và không thể quay lại giấc ngủ và vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy. Mất ngủ có thể gây tình trạng mệt mỏi khó chịu ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống.
Nghiên cứu từ các chuyên khoa thần kinh cho thấy, số lượng người đến thăm khám vì mất ngủ đang ngày càng gia tăng và có xu hướng trẻ hóa. Mất ngủ có thể xảy ra với bất cứ ai, không phân biệt giới tính, tuổi tác hay địa vị xã hội. Để có giấc ngủ chất lượng, mỗi người trưởng thành cần ngủ trung bình 7 – 9 tiếng. Đặc biệt, giấc ngủ cũng cần đủ “chất”, tức là ngủ liền mạch, sâu giấc, sáng dậy tỉnh táo.
Dấu hiệu của mất ngủ
Dấu hiệu của mất ngủ thường được biểu hiện thông qua các triệu chứng điển hình như: Khó đi vào giấc ngủ ban đêm, thao thức mãi mà không ngủ được; Giấc ngủ bị đứt đoạn, chập chờn, không sâu; Tỉnh dậy nhiều lần lúc nửa đêm (thường dài hơn 30 phút) và khó ngủ lại; Dậy từ rất sớm; Thấy mệt mỏi sau khi ngủ dậy; Cảm giác như chưa được ngủ; Đi tiểu nhiều lần trong đêm.
Có rất nhiều nguyên nhân gây mất ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc:
– Stress trong công việc và cuộc sống: lo âu, mệt mỏi, suy nghĩ nhiều về công việc, chuyện tình cảm, gia đình… là nguyên nhân gây mất ngủ phổ biến nhất. Người trẻ là đối tượng chính dễ gặp phải tình trạng này.
– Sử dụng các chất kích thích (rượu bia, trà, cà phê…) trước khi ngủ làm hưng phấn hệ thần kinh trung ương và dẫn đến khó ngủ ngay sau đó.
– Môi trường ô nhiễm, ồn ào, không gian ngủ không thoải mái… là một nguyên nhân thường gặp làm “phá bĩnh” giấc ngủ của mọi người.
– Lệch múi giờ do di chuyển sau chuyến đi dài làm rối loạn chu trình thức – ngủ tự nhiên trong cơ thể, nhiều người không thích ứng được sẽ bị thao thức khó ngủ.
– Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học (lạm dụng thiết bị điện tử, ăn quá no, tập thể dục muộn..) cũng dẫn đến tình trạng khó đi vào giấc ngủ.
– Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, điều trị tăng huyết áp, corticoid… khi sử dụng lâu ngày cũng có thể là nguyên nhân gây mất ngủ.
– Các bệnh lý mạn tính như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, tiểu đường, viêm khớp… thường gây những triệu chứng khó chịu, dai dẳng vào ban đêm khiến người bệnh rất khó đi vào giấc ngủ. Đối tượng thường gặp ở nhóm nguyên nhân này là những người lớn tuổi.
Đặc biệt, các yếu tố trên đều khiến cơ thể sản sinh ra nhiều gốc tự do. Chúng tấn công vào mạch máu não, thúc đẩy hình thành mảng xơ vữa và cục huyết khối, cản trở dòng máu vận chuyển oxy lên não và gây ra những rối loạn cho cơ thể, đây là một trong những nguyên nhân chính gây mất ngủ.
Tác hại của mất ngủ
Chỉ cần một vài đêm bị mất ngủ, bạn sẽ cảm thấy ngay tác hại của mất ngủ vào ngày hôm sau với các triệu chứng như người lờ đờ, mệt mỏi, thiếu sức sống, mất tập trung, nhớ trước quên sau, giảm hiệu suất công việc… Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài lâu, chúng sẽ là tiền đề cho hàng loạt bệnh lý khác đang chực chờ sẵn và gây hệ lụy cho sức khỏe toàn thân:
– Làm não teo, tăng nguy cơ đột quỵ: Đặc biệt, với người trẻ ngủ dưới 5 giờ mỗi đêm, nguy cơ đột quỵ sẽ tăng lên gấp 8 lần so với người bình thường.
Rối loạn tâm lý, cảm xúc: bị mất ngủ lâu ngày sẽ khiến người bệnh xoáy vào vòng luẩn quẩn suy nghĩ tiêu cực, hay lo âu, luôn cảm thấy cô đơn, dần dần bị trầm cảm, thần kinh suy nhược, giao tiếp xã hội kém.
Dễ béo phì: thiếu ngủ, khó ngủ làm thay đổi hoạt động não bộ, khiến người ta nhanh thấy đói và thường xuyên thèm ăn, đặc biệt là thực phẩm nhiều chất béo.
Da xấu đi nhanh chóng: khi ngủ không đủ giấc, cơ thể sẽ tăng tiết hormone cortisol, phá vỡ cấu trúc collagen khiến làn da kém mịn màng, săn chắc. Từ đó, da trở nên khô, tối màu, sạm nám và chảy xệ. Ngoài ra, mất ngủ còn khiến tình trạng viêm da như nổi mụn, dị ứng ở phụ nữ trung niên trở nên nghiêm trọng.
Đe dọa hệ tim mạch: thường xuyên khó ngủ, ngủ không liền mạch sẽ khiến hệ thần kinh căng thẳng, hoạt động quá tải, tạo áp lực cho tim, nhịp tim và huyết áp tăng cao.
Suy giảm sinh lý đáng kể: tác hại của mất ngủ nghiêm trọng nhất chính là làm giảm đáng kể nồng độ testosterone trong cơ thể nam giới. Testosterone thấp khiến sinh lý đấng mày râu sụt giảm với các biểu hiện như giảm ham muốn, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm…
Để chữa mất ngủ hiệu quả và cải thiện chất lượng giấc ngủ, mỗi người cần kết hợp nhiều giải pháp khác nhau, bao gồm:
– Vệ sinh giấc ngủ là những hành vi, thói quen, môi trường được khuyến nghị để thúc đẩy giấc ngủ đạt chất lượng tốt hơn. Một số phương pháp vệ sinh giấc ngủ như sau: Tạo lịch ngủ khoa học; Không gian ngủ cần được đảm bảo mát mẻ, sạch sẽ, tối và yên tĩnh nhất có thể; Không sử dụng thực phẩm gây rối loạn giấc ngủ, bao gồm trà, cà phê, bia rượu, nước tăng lực… Nên thực hiện hoạt động: thiền, yoga, đọc sách, nghe nhạc, tắm nước ấm… trước khi ngủ. Không nên sử dụng điện thoại, tivi, máy tính khi mất ngủ vì chúng sẽ làm tình trạng khó ngủ nặng nề hơn.
– Thăm khám bác sĩ để được tư vấn tốt hơn về tình trạng của bản thân cũng như biện pháp cải thiện mất ngủ phù hợp.
– Kiểm soát stress, có suy nghĩ tích cực, lạc quan trước mọi vấn đề không hay xảy đến là một điều quan trọng để giấc ngủ đến tốt hơn. Trường hợp khó kiểm soát được, cần tìm hiểu các loại thuốc, các sản phẩm hỗ trợ chữa mất ngủ.
– Hạn chế sử dụng thuốc chữa mất ngủ (thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm).
– Sử dụng một số loại thảo dược có tác dụng tốt trong việc hỗ trợ chữa mất ngủ như tâm sen, lạc tiên, đinh lăng, hoa cúc… người dùng có thể tham khảo để chế biến thành các loại trà, nước uống, món ăn giúp ngủ ngon. Đặc biệt, có thể sử dụng sản phẩm có chứa Ginkgo Biloba – tinh chất được chứng minh có tác dụng chống gốc tự do vượt trội. Đây là một cách hiệu quả trong việc hỗ trợ chữa trị mất ngủ, giúp cải thiện giấc ngủ an toàn lâu dài. Hiện nay trên thị trường Việt Nam, Ginkgo Biloba đã có trong sản phẩm bảo vệ sức khỏe Tiền đình khang Kigona – sản xuất tại nhà máy liên doanh đối tác Pháp – Éloge France Việt Nam, được nhiều chuyên gia uy tín khuyên dùng và hàng triệu khách hàng tin tưởng sử dụng để có một giấc ngủ ngon, sâu giấc.
